نورالله نوری، وزیر سرحدات و قبایل طالبان میگوید که میان دو کشور افغانستان و پاکستان مرز رسمی و نقطه صفر مرزی وجود ندارد.
آقای نوری همراه با خلیلالرحمان حقانی، وزیر امور مهاجران طالبان در جریان بازدید از مرز تورخم، از دیورند به عنوان “خط فرضی” میان افغانستان و پاکستان یاد کرد.
در جریان چندین دهه هیچ حکومتی در افغانستان نتوانسته است مساله مرزی خود با پاکستان را حل و فصل کند.
دولت پاکستان دیورند را بهعنوان مرز پذیرفته شده بینالمللی میان دو کشور به رسمیت میشناسد. اما حکومتها در کابل از دیورند به عنوان خط فرضی نام برده و اعتبار مرز رسمی میان دو کشور را همواره زیر سوال بردهاند.
هرچند در سالهای اخیر بسیاری از فعالان سیاسی و جامعه مدنی افغانستان مرز دیورند را مرز رسمی میان افغانستان و پاکستان خواندهاند. آنها میگویند که باشندگان مناطق مرزی شناسنامه و پاسپورت کشورهای مقیم خود را دارند و بحث در این مورد از منظر حقوق بینالمللی ختم شده تلقی میشود.
در اواخر سال گذشته میلادی دولت پاکستان، همزمان با تصمیم اخراج گسترده مهاجران افغان، سیاست جدیدی را در تمام گذرگاههای میان دو کشور به اجرا گذاشته است و فقط به افرادی اجازه عبور از مرز را میدهد که ویزه دارند.
این تصمیم اسلامآباد باعث شد باشندگان در منطقه چمن ایالت بلوچستان دست به اعتراضهای گستردهای بزنند.
معترضان میگویند حکومت نمیتواند قبایل و خانوادهها را در دو سوی مرز از هم جدا کند اما حکومت تاکید دارد که رفتوآمد میان دو کشور باید قانونی شود و دیگر عرف سنتی گذشته قابل پذیرش نیست.
افزایش تنشها
ملا نورالله نوری گفته است که میان افغانستان و پاکستان «مرز رسمی» وجود و آن «خط فرضی دیورند» است که گاهی در امتداد این «خط» میان طالبان و پاکستان مشکلاتی رخ میدهد.
اظهارات نوری میتواند به اختلافات و تنشها میان پاکستان و طالبان بیش از پیش دامن بزند.
طالبان پس از گرفتن قدرت در افغانستان بارها با مرزبانان پاکستان درگیر شدند، درگیری که منجر به بسته شدن دروازههای مرزی شد.
مرز دیورند
مرز دیورند یا خط دیورند نام مرزی بین افغانستان و پاکستان است. این مرز در سال ۱۸۹۳ میلادی در زمان محمد عمر گلابی و عبدالرحمن خان بین افغانستان و هند بریتانیایی به نمایندگی مورتیمر دیورند تعیین شد.
هر چند این معاهده به صورت موقت برای یک قرن بود ولی بعد از جنگ سوم افغان و انگلیس که منجر به استقلال افغانستان شد، در طی پیمان راولپندی در سال ۱۹۱۹ مرز دیورند بهصورت دایمی پذیرفته شد و سیاست خارجی افغانستان توسط امانالله به انگلیس واگذار شد.
سالهای بعد پس از استقلال هند و دو قسمت شدن هند و تأسیس کشور پاکستان، مناطق واگذار شده به عنوان مناطق خودمختار قبایلی در خاک پاکستان شناخته شدند.
پس از عبدالرحمن خان، حاکمان افغانستان اکثراً مخالف به رسمیت شناختن مرز دیورند بودند. از دیرباز مردم در دو طرف مرز آزادانه میتوانستند به آن طرف مرز بروند.
پاکستان اما در سالهای اخیر در امتداد مرز خود با افغانستان سیمخاردار نصب کرد.
برخیها در افغانستان میگویند که این مرز در واقع پشتونهای پاکستان و افغانستان را از هم جدا کردهاست.