محسن بهاروند، معین پیشین وزارت امور خارجه ایران در واکنش به مساله حقآبه ایران، گروه طالبان را یک گروهی بدوی خوانده که تجربه حکومتداری و سواد بینالمللی در پایینترین حد ممکن را دارد.
آقای بهاروند به روزنامه جمههوری اسلامی چاپ تهران گفته است: “این گروه بخاطر جبران عدم مشروعیت خود سعی میکند مواضع تند ملیگرایانه بگیرد تا توجه مردم افغانستان را بخود جلب کند. ولی این گروه شعور درک مناسبات مرزی و همسایگی را ندارد.”
او گفته است که ایران همواره از “اقوام” بدوی بخاطر دست کم گرفتن آنها لطمه دیده است. “باید با این گروه بسیار جدی برخورد کرد و آنها را دست کم نگرفت.”
طالبان تا هنوز در باره این اظهارات چیزی نگفته اند.
در کمتر از یک هفته، این سومین اظهارات تند و جنجالی مقامات ایرانی در پیوند به حقآبه این کشور است. پیشتر ابراهییم رییسی، رییس جمهور ایران به طالبان اخطار داد که حقآبه را پرداخت کنند در غیر آن گلایه نکنند. بدنبال این اظهارت، عبدالعلی پورشاسب، از فرماندهان نیروی ارتش ایران گفت که “طالبان کوچکتر از آن است که ما بخواهیم به آنها حمله کنیم.”
پورشاسب گفته طالبان پیروزهایی که بدست آورده را از طریق جنگ بدست نیاورده، بلکه به گفته او، این گروه از راه نیرنگ، حیله و تزویر قدرت را در این کشور تصاحب کرده است.
عدم رعایت سیاست همجواری
محسن بهاروند گفته است که تقریبا همه دولتها در افغانستان نسبت به ایران مواضع غیر دوستانه داشتند و سیاست حسن همجواری را رعایت نمیکردند. “اشرف غنی از همه بدتر بود. همو او بود که در افتتاح بند کمال خان ادعاهای احمقانهای کرد و آب در برابر نفت را مطرح کرد و گفت کاری بکنیم که مشهد قریهای از توابع هرات باشد.”
به گفته این مقام پیشین وزارت خارجه ایران، “دولت افغانستان هر چه که باشد باید شرم کند که ایران با همه کمبودهای خود آب و نان چندین میلیون افغان را تامین میکند.”
او همزمان گفته: “اما بحث مهاجرین یک موضوع انسانی است نمیتوان به انسانهای بیگناه بخاطر رفتار دولتهای بیمسئولیت افغانستان فشار وارد کرد.”
بهاروند با اشاره به موافقتنامه ۱۳۵۱ هیرمند، تاکید کرده که افغانستان حق ندارد اقداماتی انجام دهد که باعث کاهش سهم ایران از آب هیرمند شود.
او مدعی شده ا ست که سدهای متعدد در افغانستان که توسط ترکیه و هند ساخته شده است درست همان اقدامیست که نباید انجام میشد. “ترکیه در شمال غرب با سد سازی آب رود ارس را کاهش داد و آذربایجان را در مضیقه آب خواهد گذاشت و در شرق با کمک به افغانستان سیستان را دچار مشکل نمود. این سد سازیها بر روی سرشاخههای رودخانه هریرود هم ادامه دارد و بزودی شاهد کمیاب شدن آب در شمال شرق کشور هم خواهیم بود.”
کارشناسان میگویند که جنجال آب میان افغانستان و کشورهای همسایه آن آهسته آهسته داغ میشود و ایران اولین کشوریست که در تیرراس طالبان قرار گرفته است.
به نظر کارشناسان، ایران توان جنگیدن در برابر طالبان را ندارد و رژیم طالبان نیز به دلیل نداشتن مشروعیت سیاسی و مردمی نمیتواند یکجانبه در باره مسایل کلان کشوری مانند آب تصمیم بگیرند.
هر چند به نظر میرسد که طالبان تا هنوز از موضع خود در قبال حقآبه ایران کوتاه نمیامده است، اما شروع دیدارهای مقامات ایران که با سفر بهرام حسینی مطلق، معاون ستاد کل نیروهای مسلح ایران به کابل شروع شد، پیشبینی میشود که تهران طالبان را تطمیع کند.