سرور رجايي – تهران
خانه ادبيات افغانستان در تهران به همكاري آتشه فرهنگي سفارت افغانستان در تهران نشست ” جايگاه رمان در ادبيات معاصر افغانستان ” را برگزار كرد.
اين نشست در حاشيه نمايشگاه بين المللي كتاب تهران برگزار شد.
در اين نشست عبيدالله عبيد سفير افغانستان در ايران ، تينا محمد حسيني ، فاطمه فاطمي و تعدادي از نويسندگان ديگر سخنراني كردند.
محمد سرور رجايي مسوول خانه ادبيات افغانستان در تهران با توجه به جنگهايي سي ساله در كشور گفت كه اثرات اين بحران ها باعث شده است كه صنعت چاپ و نيز نوشتن رمان با مشكلات زيادي مواجه گردد.
آقاي رجايي اوج داستان نويسي افغانستان را دهه 80 دانست و گفت كه در اين دهه رمان هاي بلند و پر مايه اي به جامعه ادبي افغانستان تقديم شده است.
به گفته مسوول خانه ادبيات در تهران ، در این دهه، «بلوای خفتگان»محمد تقی بختیاری، «از یاد رفتن»محمد حسین محمدی «نقره دختر دریای کابل»حمیرا قادری «سنگ‌ها و کوزه‌ها»عزیز الله نهفته باز نشر رمان «کوچه‌ی ما»از اکرم عثمان در ایران «گلیمباف»محمد تقی واحدی «خاکستر و خاک» عتيق رحيمي «گردابی» حیدر بیگی و چندين رمان ديگر نشوته و چاپ شده اند كه در نوع خود مفيد است .
داستان ها ورمان هاي سياسي ؛ خيز به سوي حرفه اي شدن
تینا محمدحسینی، داستان‌نویس و عضو خانه ادبیات افغانستان با بیان این‌که در دهه‌ی هشتاد رمان‌نویسان افغانستانی، به سمت حرفه‌ای شدن پیش رفته‌اند، گفت: قبل از دهه هشتاد نگاه رمان نویسان ما بیشتر سیاسی و دولتی بوده است و بیشتر داستان‌ها هم از فضای رمان‌نویسی دنیا عقب بودند. در دهه هشتاد و پس از آن، نگاه رمان‌نویسان افغانستان به رمان بسیار حرفه‌ای شده است و اکنون رمان افغانستان با آثار بین‌المللی و آثار رمان نویسان جهان برابری می‌کند.
به عقيده خانم تينا محمد حسيني اكنون رمان نويسان ما مي دانند كه مخاطب خاص رمان در بين جوانا ن ما شكل گرفته و بايد براي كي و چي نوشت؟
زبان پشتو هم مي تواند مطرح باشد
دکتر فاطمه فاطمی ديگر سخنران اين محفل با اشاره به اينكه افغانستان داراي زبان هاي مختلفي است به طور کلی زبان رسمی ما به دو گروه پشتو و فارسی تقسیم می‌شود و ادب دوستان و متخصصان ادبیات افغانستان، باید بر هر دوی این زبان‌ها واقف باشند.
دکتر فاطمی، زبان پشتو و تاریخ آن را متفاوت از زبان فارسی دانست و تاریخ زبان پشتو را در پنج دوره مختلف بررسی کرد و توضیح داد و گفت: زبان پشتو داراي پنج دوره تاريخي است كه در اين دوران ها شاعران و نويسندگاني به نام و با آثار قابل توجه ظهور كرده اند .
به اعتقاد او رشد زبان پشتو مي تواند بر غنامندي جريان ادبيات در افغانستان بيفزايد.
نويسندگان خارج ازمرز موفق تر از نويسندگان داخل افغانستان
حفیظ الله شریعتی شاعر و نويسنده در اين نشست با مقايسه آثار نويسندگان داخلي و مهاجر گفت كه بر خلاف افغانستان –که به علت شرایط سخت زندگی اجتماعی کارهای فرهنگی به خوبی انجام نمی‌شود، در خارج از مرزها رمان‌های بسیار عالی نوشته شده است
او از «شوکران سرخي»، «تلاش»، «آذرخش» و …نام گرفت كه مي تواند بعنوان يك شروع خوب شناخته شوند
به اعتقاد وي اين نوشته ها همه تکنیک های داستانی را دارد و حتی تلاش شده است که رمان های پست مدرنیستی که بر پایه ساختارگرایانه است در نظر گرفته شود
دکتر عبید الله عبید، سفیر افغانستان در ایران، همراه با اسد الله امیری مهمان ویژه‌ی این نشست ادبی- فرهنگی بود که در سخنان کوتاهی گفت: نمایشگاه بین المللی کتاب بهترین مکان برای تبادل افکار نویسندگان و اهل قلم با یکدیگر است، افغانستان از جمله کشورهایی است که از قرنها پیش نویسندگان و فضلای بسیاری را در دامان خود پرورانده است.
سفیر کبیر افغانستاندر تهران، در ادامه سخنان خود از مولانا جلال الدین محمد بلخی و سید جمال الدین افغانی یاد کرد و گفت: تعدادی زیادی از نویسندگان بزرگ افغانستان به علت شرایط سخت کشور مجبور به مهاجرت شدند اما برخی از این‌ها باز هم در مهاجرت آرام ننشستند و آثار بسیار ارزشمندی از خود برجای گذاشتند. در این سال‌ها نیز چنین است و ما در بخش ادبیات و به خصوص رمان نویسی نویسندگان زیادی را داریم؛ اکرم عثمان، کریم میثاق، رهنورد زریاب، محمد حسین محمدی، عتیق رحیمی، تقی واحدی، تینا محمدحسینی، حمیرا قادری، خالد حسینی، حسن حیدر بیگی و … از شمار این نویسندگان است.
او سخنان خود را با بیتی از شادروان استاد خلیل الله خلیلی به پایان رساند
مرد نمیرد به مرگ، مرگ از او نام جست
نام چو جاوید شد، مردنش آسان کجاست.
