روز ششم ماه جدی برابر است با ورود نیروهای اتحاد شوروی سابق به افغانستان، سی و پنج سال پیش از امروز ( ۶ ماه جدی سال ۱۳۵۸) نیروهای اتحاد شوروی از سه نقطه شمالی وارد کشور شدند.
در این روز نخست حفیظ الله امین، رییس جمهور سابق کشور که در قصر تاج بیک در کابل اقامت داشت، مورد حملات هوایی و زمینی نیروهای ارتش شوروی قرار گرفت و در نتیجه آقای امین کشته شد.
پس از آن ببرک کارمل در اولین سخنرانی رادیویی اش خود را رییس جمهور افغانستان اعلام کرد.
آقای کارمل در پیام رادیویی اش گفت: “اینجانب ببرک کارمل از طرف کمیته مرکزی واحد حزب دیموکراتیک خلق افغانستان حکومت جمهوری دیموکراتیک افغانستان به مناسبت سقوط مرگبار و واژگون شدن رژیم فاشیستی حفیظ الله امین این جاسوس صفاک امپریالیزم امریکا و دیکتاتور جبار و عوام فریب به شما وطنداران عذاب دیده درود می فرستم.”
این روز به عنوان یک روز تاریک در تاریخ افغانستان عنوان شده که خاطرات تلخ را در ذهن مردم تازه می کند.
در نتیجه ورود ارتش شوروی به کشور بر علاوه اینکه بسیاری از افغانستانی ها کشته، زخمی، معلول و مهاجر شدند، این روز پیامد های ناگواری را در کشور به جا گذاشت که تا اکنون ادامه دارد.
در همین حال کارشناسان کشور باور های متفاوت از پیامد ورود قوای شوروی به کشور دارند، برخی می گویند که با خروج نیروهای شوروی از افغانستان پیامدهای حضور آنان نیز خاتمه یافت اما برخی دیگر نابسامانی کنونی را وابسته به حمله شوروی می دانند.
عتیق الله امرخیل، آگاه امور سیاسی و نظامی در مصاحبه با خبرگزاری بخدی گفت که وضعیت نابسامان کنونی، جنگ های داخلی، آمدن طالبان، اشغال افغانستان توسط نیروهای ارتش سرخ در ۶ جدی و حضور سیزده ساله امریکا در افغانستان در سال های اخیر نتیجه جنگ های نیابتی میان دو قدرت بزرگ دنیا (امریکا و روسیه) است.
به گفته او، کشورهای قدرتمند برای رسیدن به اهداف شان در کشورهای ضعیف تشنج را به راه می اندازد و از این جریان استفاده می کنند.
آقای امرخیل گفت: “من فکر می کنم که امروز موضوع ۶ جدی برای مردم افغانستان زیاد مهم نیست، و این پیامدها مربوط به شش جدی نیست وضعیت نابسامانی سال های اخیر مربوط به پاکستان، ایران و امریکا است که در امور داخلی کشور مداخله می کنند.”
به گفته او، شش جدی اگر پیامدهایی داشته با روی کار آمدن حکومت نجیب الله خاتمه یافت و در آن زمان حکومت دموکرات به وجود آمده بود.
از سویی هم نصرالله ستانکزی، آگاه امور سیاسی و استاد دانشگاه در مصاحبه با خبرگزاری بخدی گفت: “در تاریخ افغانستان یکی از روزهای تاریک و نحس همین ششم جدی است که تاثیرات منفی آن تا کنون ادامه دارد، از نگاه حقوق بین المللی این خود یک تجاوز آشکار بوده است.”
آقای ستانکزی گفت که ششم جدی در سال ۱۳۵۸ سر آغاز یک بحران عمیق در کشور ما است که تا کنون تاثیرات آن در وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در افغانستان و در منطقه حس می شود.
به گفته او، ششم جدی زمینه مداخله بسیاری از کشورها را به بهانه حضور شوروی مساعد کرد.
ستانکزی در مورد ورود اتحاد شوروی سابق در ۱۳۵۸ و ورود امریکا در سال ۱۳۸۰ از نگاه حقوقی گفت : “برای تجاوز اتحاد شوروی هیچ بهانه ای وجود نداشت، در حالیکه برای حضور امریکا توجیحات حقوقی وجود داشت که به افغانستان حمله کردند.”
عتیق الله امرخیل اما می گوید که جنگ سرد آن زمان که میان روسیه و امریکا جریان داشت، دو کشور در تلاش تقویه طرفداران خود در جهان و در صدد گرفتن انتقام از یکدیگر بودند.
به گفته امرخیل، زمانی که روس وارد افغانستان شد یک زمینه خوب برای امریکا شد که انتقام ویتنام را بگیرد.
امرخیل گفت: “ریشه تمام نابسامانی ها که در جهان و افغانستان جریان دارد در دست امریکا و روسیه است.”
وضعیت افغانستان در زمان حضور شوروی و امریکا
در مورد وضعیت عمومی افغانستان در زمان حضور شوروی سابق و حضور کنونی امریکا در کشور، حکایت های متفاوتی وجود دارد.
عتیق الله امرخیل در این مورد گفت: “در زمان حضور شوروی یک اردوی منظم و مجهز وجود داشت اما اکنون نیست. وضعیت اقتصادی مردم در آن زمان خوب تر و حکومت قوی بود که الان اینگونه نیست.”
از سویی هم ستانکزی گفت که در سیزده سال گذشته تحولات جدی در اقتصاد مردم به وجود امده است، اما به باور او اشتباهی که امریکا در سیزده سال گذشته انجام داد عدم تجهیز نیروهای افغانستان است که باعث ادامه جنگ و تلفات زیاد شده است.
آقای ستانکزی در مورد پیامدهای ششم جدی و ادامه آن گفت که این تاثیرات سو که از شش جدی آغاز شد برای مدت های طولانی و تا سه نسل اینده افغانستان ادامه خواهد داشت.
اما آقای امرخیل می گوید، تا زمانی که امریکا، ایران و پاکستان در امور داخلی کشور دست از مداخله در امور داخلی افغانستان نشکند، نابسامانی ها همچنان ادامه خواهد داشت.
امرخیل گفت که یک حکومت قوی نیاز است تا دست کشورهای بیگانه از مداخله کوتاه شود.
خبرگزاری بخدی