بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارش تازه خود به عوامل فروپاشی نظام جمهوریت پرداخته و گفته است که تعیینات قومی و تغییرات مکرر در سطح رهبری ارتش از سوی محمد اشرف غنی، رییس جمهوری پیشین افغانستان عامل فروپاشی نظام جمهوریت شد.
پیشتر گزارش شد حکومت اشرف غنی در گرما گرم مذاکرات صلح با طالبان، با جانب قطر وارد معامله شده بود
در گزارش سیگار، در کنار این عوامل، فساد گسترده در حکومت اشرف غنی و وابستگی “بی‌حد” به ارتش امریکا نیز از عوامل موثر در تضعیف روحیه نظامیان ارتش خوانده شده که منجر به سقوط نظام جمهوریت شد.
در گزارش آمده است: ” اشرف غنی، رئیس‌جمهور پیشین، اغلب فرماندهان اردوی ملی را تغییر داد و افراد وفادار به خودش را بر اساس قومیت در راس ارتش منصوب کرد که باعث سیاسی شدن ارتش شد.”
در 15 اگست 2021 پس از فرار اشرف غنی و اطرافیان او، طالبان وارد کابل شدند و قدرت را بدون نبرد و جنگ تصاحب کردند.
شکست ارتش افغانستان به رغم سال‌ها آموزش و تجهیز توسط امریکا در برابر طالبان که از نگاه کیمیت و کیفیت نظامی قابل مقایسه نبود، مایع تعجب خیلی از کشورها شد.
پیشتر خبرگزاری بخدی با یک افسر ارتش افغانستان گفت‌وگو کرد که او هم از در این مصاحبه عامل سقوط نظام جمهوریت را تعیینات قومی محمد اشرف در رهبری ارتش خواند.
این افسر که بیش از 12 سال در میادین جنگ با طالبان مبارزه کرده بود، می‌گوید که زمنیه تضعیف ارتش افغانستان دست‌کم دو سال قبل از اگست 2021 شروع شد و در ماه‌های مانده به سقوط تقریبا تمامی پایگاه‌های ارتش خالی از سرباز و افسر بود.
حدود سه ماه پیش، شبکه تحلیلگران افغانستان نیز تحقیق مشابه مانند گزارش تازه سیگار را نشر کرد که در آن گفته شده بود که سیاسی و قومی شدن نیروهای امنیتی توسط محمد اشرف غنی و حلقه نزدیک او منجر به فروپاشی نیروهای امنیتی و سپس باعث شکست نظام شد.
شبکه تحلیلگران گفته بود که محمد اشرف غنی، رییس جمهوری و تیم کوچک‌اش در روزهای آخر به هدف قومی ساختن وزارت داخله دست به جابجایی‌های زد که اکثر این محاسبات اشتباه بود.
شکست ارتش افغانستان به رغم سال‌ها آموزش و تجهیز توسط امریکا در برابر طالبان که از نگاه کیمیت و کیفیت نظامی قابل مقایسه نبود، مایع تعجب خیلی از کشورها شد
به حاشیه راندن شدن افسران تحصیل کرده
در گزارش تازه سیگار امده است که “جابجایی‌های مداوم قومی در سلسله مراتب فرماندهی، روحیه و اعتماد نیروهای دفاعی افغانستان را تضعیف کرد. افسران جوان، آموزش دیده، تحصیل کرده و حرفه‌ای که زیر نظر نظامیان امریکایی آموزش دیده بودند، به حاشیه رانده شدند”
سیگار می‌گوید که وابستگی ارتش افغانستان به نیروهای امریکایی در میادین جنگ کاملا محسوس بود، به گفته سیگار، بعد از امضای توافقنامه دوحه با طالبان در سال ۲۰۲۰ حملات هوایی کم شد و میدان به دست طالبان افتاد. زیرا ارتش افغانستان عادت نداشت بدون حمایت هوایی جنگ کند.
این نهاد از امریکا نیز انتقاد کرده است که با نظارت بر ارتش افغانستان برای جلوگیری از فساد، آن را به خود بیشتر وابسته کرد.
در سال ۲۰۱۹ امریکا نزدیک به ۷۵۰۰ حمله هوایی در سراسر افغانستان انجام داد و در همین سال بود که ارتش افغانستان پیشروی کرد و کنترول بعضی مناطق را بدست گرفت.
سیگار می‌گوید که باوجود مصرف ۹۰ میلیارد دالر و صرف کردن ۲۰ سال زمان، امریکا در افغانستان ارتشی ساخت که ساختارش خیلی شبیه به ارتش امریکا بود. اما ارتش افغانستان فاقد امکانات، مدیریت و مهارت‌های موجود در ارتش امریکا بود.
اما شماری از افسران ارتش که در میادین جنگ حضور فعال داشتند، فروپاشی نظام جمهوریت را دلیل سیاسی خوانده اند، افسر که با خبرگزاری بخدی صحبت می‌کرد گفت اگر اشرف غنی و اطرافیانش فرار نمی‌کردند ارتش در حالی‌که نسبتا از هم پاشیده بود اما توان مقابله با طالبان را داشت.
