منابع محلی در ولایت قندوز در شمال کشور از بازداشت حسیب حساس، خبرنگار رادیو سلام وطندار در شهر قندوز خبر دادهاند. با بازداشت این خبرنگار تعداد کل خبرنگارانی که در کمتر از یک هفته از سوی طالبان بازداشت شدند به چهار خبرنگار میرسد.
گفته شده که آقای حساس به روز پنجشنبه (۱۹ اسد) از ناحیه پنجم شهر قندوز از سوی ماموران استخبارات طالبان بازداشت شده و به جایی نامعلومی منتقل شده است.
طالبان تا هنوز در باره دلیل بازداشت این خبرنگار چیزی نگفته اند.
این خبرنگار علاوه بر اینکه خبرنگار رادیو سلام وطندار است با چند رسانه محلی دیگر از جمله، تلویزیون اورانوس و رادیو قندوز کار میکرد.
این در حالیست که روز پنجشنبه دو خبرنگار رادیو کلید در ولایت ننگرهار و روز یکشنبه یک خبرنگار خبرگزاری باختر در غزنی از سوی افراد طالبان بازداشت شدند.
هنوز دلایل بازداشت این خبرنگاران معلوم نیست.
این نگرانی وجود دارد که طالبان تلاش میکنند با بازداشت خبرنگاران از پخش و نشر اطلاعات دستیک و غیر کنترول شده، جلوگیری کنند و نفوذ خود را به رسانهها افزایش دهند.
در دو سال حاکمیت طالبان بارها خبرنگاران بازداشت، شکنجه و زندانی شدند، از سرنوشت برخی این خبرنگاران با گذشت چندین ماه هنوز هیچ خبری نیست.
مرتضی بهبودی، خبرنگار افغانیالاصل-فرانسوی، ۱۹۹ روز پیش از سوی طالبان در کابل بازداشت و تا هنوز در زندان این گروه به سر میبرد.
با وجود فشارهای بینالمللی به ویژه سازمان خبرنگاران بدون مرز هنوز این خبرنگار از قید طالبان آزاد نشده است. طالبان به او اتهام جاسوسی وارد کردهاند، موضوع که خانم بهبودی و رسانههای فرانسوی آن را به شدت رد کردهاند.
سازمانهای مدافع خبرنگاران و رسانهها میگویند که پس از اینکه طالبان به قدرت رسیدند، محدودیتهای سختی بر کار خبرنگاران و رسانهها وضع شده و خبرنگاران از ترس طالبان و در سایه سانسور فعالیت میکنند.
بیشتر خبرنگاران وظیفه خود را ترک کردند و به دیگر شغلها رو آوردند برخیگزارشگران مجبور به ترک افغانستان شدند و در وضعیت بدی اقتصادی در کشورهای همسایه در کارهای شاقه مصروف اند.
در همین حال، سازمان گزارشگران بدون مرز با انتشار گزارش تازهای خبر داده است که از حدود ۱۲ هزار خبرنگار در افغانستان بیش از دو سوم آنان حرفه خود را ترک کردند.
طبق بررسی که این سازمان انجام داده، بیش از ۸۰ درصد زنان خبرنگار به دلیل سیاستهای محدودکننده طالبان مجبور شدند کار خبرنگاری را برای همیشه کنار بگذارند.
یکی از زنان خبرنگار به سازمان خبرنگاران بدون مرز گفته است که شرایط کار رسانهای هر روز برای آنان بدتر میشود. او گفت بارها از حق پوشش رویدادها صرفاً به دلیل زدن بودن، محروم شده است.
به گفته او بسیاری از زنان روزنامهنگار ترجیح دادند بهجای اینکه در پشت میز خود محبوس شوند، اتاق خبر را ترک کنند و در خانه بمانند.
این سازمان در آستانه دومین سالگرد تسلط طالبان بر افغانستان در گزارشی با عنوان “دو سال روزنامهنگاری زیر سلطه رژیم طالبان” گزارش داده که بیش از نیمی از ۵۴۷ رسانه ثبت شده در سال ۲۰۲۱ فعالیتهای خود را متوقف کردهاند.
این نهاد با استناد بر آمار انجمن خبرنگاران مستقل افغانستان گفته است که از ۱۵۰ شبکه تلویزیونی، فقط کمتر از ۷۰ شبکه توانستهاند به فعالیت خود ادامه دهند. از ۳۰۷ ایستگاه رادیویی، تنها ۱۷۰ رادیو نشرات دارند و تعداد خبرگزاریها از دو سال گذشته بدین سو از ۳۱ به ۱۸ کاهش یافته است.
سازمان گزارشگران بدون مرز در بررسی جدید خود از وضعیت رسانهها و خبرنگاران به نقل از یک خبرنگار مقیم کابل نوشته است: “وظیفه اصلی رژیم طالبان سانسور است. طالبان مخالفت با سیاستهای خود را تحمل نمیکنند. ما اینجا هیچ حامی نداریم. ما فقط میدانیم که باید با آنها کنار بیاییم.”
در گزارش آمده است که روزنامهنگاران و کارمندان رسانهها در افغانستان بابت بدرفتاری و اعمال سانسور طالبان «وحشتزده» و «مایوس» شدهاند.
طالبان در آخرین موارد از محدودیتهای فزاینده بر رسانهها در ماه سرطان، فعالیت تلویزیون و رادیوی محلی همیشه بهار در ننگرهار را متوقف کردند.
طالبان به آزادی بیان و فعالیت آزاد خبرنگاران باور ندارند و در بسیاری موارد افراد این گروه تلویزیون را به عنوان جعبه شیطانی در انظار عامه شکستاندهاند.
طالبان میگویند که تلویزیون منیع اصلی گمراهی جوانان و خانواده است و افراد متدین و خداپرست باید این جعبه شیطانی را از خانههای شان دور کنند.